TUS – Trening Umiejętności Społecznych to forma terapii społecznej, której głównym celem jest rozwój kompetencji społecznych u dzieci, młodzieży i dorosłych mających trudności w funkcjonowaniu w grupie. Zajęcia TUS stanowią wsparcie szczególnie dla osób z ADHD, autyzmem czy spektrum autyzmu, które zmagają się z trudnościami społecznymi, emocjonalnymi oraz w nawiązywaniu i utrzymywaniu relacji z innymi.
Czym jest TUS?
Czym jest TUS? To specjalistyczny trening umiejętności społecznych, który ma na celu kształtowanie młodego człowieka poprzez naukę właściwych zachowań w codziennych sytuacjach społecznych. Uczestnicy uczą się, jak reagować na emocje własne i innych, jak nawiązywać rozmowy, współpracować, radzić sobie z konfliktami i stresującymi sytuacjami.
Zajęcia TUS są formą ćwiczenia umiejętności społecznych w bezpiecznym, wspierającym środowisku. W trakcie spotkań dzieci uczą się rozumienia norm społecznych, sposobów reagowania na zaczepki, empatii i przyjmowania różnych perspektyw.
Trening umiejętności społecznych TUS – dla kogo?
Trening umiejętności społecznych TUS jest przeznaczony dla dzieci i młodzieży z trudnościami w nawiązywaniu relacji i zrozumieniu zasad funkcjonowania w grupie. To także doskonała forma wsparcia dla osób z niedostosowaniem społecznym, z zaburzeniami emocjonalnymi lub z diagnozą ADHD i autyzmu. Udział w TUS daje możliwość lepszego poznania siebie, rozwijania umiejętności komunikacji i kształtowania zachowań prospołecznych.
TUS dla dzieci pomaga, gdy maluch ma problemy z:
- rozumieniem emocji innych osób,
- współpracą w grupie rówieśniczej,
- radzeniem sobie z konfliktami,
- reagowaniem w sposób adekwatny do sytuacji,
- nawiązywaniem kontaktu z rówieśnikami,
- kontrolowaniem emocji i zachowań impulsywnych.
Jak wyglądają zajęcia TUS?
Zajęcia TUS prowadzone są zazwyczaj w małych grupach dla dzieci, liczących od 4 do 8 uczestników. Trwają od 50 do 90 minut i odbywają się raz lub dwa razy w tygodniu. Prowadzi je trener TUS – osoba z odpowiednim doświadczeniem w pracy z dziećmi i młodzieżą, posiadająca przygotowanie pedagogiczne lub psychologiczne.
Podczas zajęć uczestnicy uczą się poprzez odgrywanie scenek, ćwiczenia grupowe, zabawy integracyjne i wspólne rozmowy. W pracy wykorzystywana jest metoda skillstreaming, czyli nauka przez modelowanie zachowań, odgrywanie ról i otrzymywanie informacji zwrotnej od prowadzącego i grupy.
Zajęcia TUS mają charakter społeczny, emocjonalny i edukacyjny. Uczą, jak zachować się w sytuacjach społecznych, jak reagować na emocje, jak nawiązywać relacje z rówieśnikami i jak lepiej funkcjonować w grupie.
Główny cel zajęć TUS
Głównym celem zajęć jest rozwój kompetencji społecznych i emocjonalnych uczestników. TUS pomaga kształtować zachowania oparte na szacunku, empatii, współpracy i samokontroli.
W trakcie treningu umiejętności społecznych dzieci uczą się:
- współpracy w grupie,
- słuchania innych,
- wyrażania swoich emocji i potrzeb w sposób akceptowalny społecznie,
- proszenia o pomoc i oferowania wsparcia,
- konstruktywnego rozwiązywania konfliktów,
- radzenia sobie z trudnościami społecznymi.
Dzięki temu uczestnicy nabywają nowe umiejętności, które pomagają im rozwijać się emocjonalnie i budować pozytywne relacje z otoczeniem. Każde spotkanie ma jasno określony temat – np. „Jak reagować na złość?”, „Jak rozwiązywać konflikt?”, „Jak prosić o pomoc?”. Dzieci uczestniczą w ćwiczeniach, odgrywaniu scenek, analizują zachowania i wspólnie z trenerem zastanawiają się nad właściwymi reakcjami.
TUS a ADHD i autyzm
Trening umiejętności społecznych TUS odgrywa ogromną rolę w pracy z dziećmi z ADHD i autyzmem, a także z osobami w spektrum autyzmu. Uczestnicy tych grup często mają trudnościami społecznymi – trudno im nawiązywać relacje, reagować adekwatnie na emocje innych czy dostosować swoje zachowanie do sytuacji społecznych.
Terapia TUS umożliwia im stopniowe uczenie się właściwych reakcji, wzmacnia zdolność do nawiązywania kontaktów, a także uczy radzenia sobie z konfliktami i stresem. Dzieci z ADHD uczą się koncentracji, samokontroli i planowania działań, natomiast dzieci z autyzmem rozwijają umiejętność rozumienia emocji, sygnałów niewerbalnych oraz zasad komunikacji.
Udział w TUS wspiera rozwój kompetencji społecznych dzieci i ułatwia im funkcjonowanie w grupie rówieśniczej.
Jak zostać trenerem TUS i prowadzić zajęcia?
Aby zostać trenerem TUS i skutecznie prowadzić zajęcia, niezbędne jest solidne przygotowanie zawodowe oraz zrozumienie specyfiki pracy z dziećmi i młodzieżą o zróżnicowanych potrzebach rozwojowych. Osoby, które pragną realizować tego typu zajęcia, powinny posiadać wykształcenie psychologiczne, pedagogiczne lub pokrewne, umożliwiające im zrozumienie procesów emocjonalnych i społecznych zachodzących u dzieci. W wielu przypadkach niezbędne jest również ukończenie specjalistycznych kursów kwalifikacyjnych lub studiów podyplomowych z zakresu treningu umiejętności społecznych, które koncentrują się na praktycznych metodach pracy terapeutycznej, dydaktycznej i wychowawczej.
Podczas takiego przygotowania przyszli trenerzy uczą się struktur zajęć TUS, poznają zasady prowadzenia grup, sposoby motywowania uczestników, techniki modelowania zachowań, a także narzędzia służące do obserwacji postępów i diagnozy kompetencji społecznych. W toku nauki poznają także mechanizmy funkcjonowania dzieci z ADHD, autyzmem czy zaburzeniami emocjonalnymi, co pozwala im odpowiednio reagować na trudne sytuacje i wspierać uczestników w sposób indywidualny.
Dobry trener TUS to nie tylko specjalista z przygotowaniem teoretycznym, ale przede wszystkim osoba o wysokim poziomie empatii, cierpliwości i umiejętności budowania relacji. Powinien potrafić stworzyć atmosferę bezpieczeństwa, zaufania i akceptacji, która sprzyja otwartości i współpracy w grupie. W pracy niezwykle ważne są kompetencje komunikacyjne oraz zdolność do nawiązywania kontaktu z dziećmi w różnym wieku – od przedszkolaków po nastolatków.
Trener TUS powinien również posiadać rozwinięte umiejętności organizacyjne, pozwalające mu prowadzić zajęcia w sposób angażujący i dopasowany do poziomu uczestników. Często wykorzystuje różnorodne ćwiczenia, gry i scenki sytuacyjne, które pomagają w praktycznym utrwalaniu nowych zachowań. Istotna jest także zdolność do udzielania informacji zwrotnej w sposób konstruktywny i wspierający, by uczestnicy czuli się zmotywowani do dalszego rozwoju.
Profesjonalny trener dba również o ciągłe doskonalenie swoich kompetencji, uczestnicząc w warsztatach, superwizjach i szkoleniach poszerzających wiedzę o nowych metodach pracy. Dzięki temu może skutecznie wspierać dzieci i młodzież w rozwoju umiejętności społecznych, radzeniu sobie z emocjami, budowaniu relacji z rówieśnikami oraz wzmocnieniu poczucia własnej wartości.